Historia szkoły, Sztandar
Honorowy poczet sztandarowy szkoły z okazji 75. lecie istnienia polskiej szkoły w Nowym Kramsku, 2004 r. składajaćy się z absolwentów:
- Krystyna Koszylowska, ówczesna dyrektor WBK
- Zbigniew Jujka, satyryk
- prof. Joachim Benyskiewicz.
Powstanie polskich szkół na Pograniczu Polski – Ziemiach Zachodnich to problem mniejszości narodowej, jaką stanowili Polacy zamieszkali w Rzeszy. Konstytucja weimarska z 1919 r. zapewniała mniejszości obcojęzycznej prawo rozwoju w języku narodowym, ale rzeczywistość na Babimojszczyźnie była inna.
Otwarcie polskich szkół na Babimojszczyźnie (w: Joachim Benyskiewicz, Babimojszczyzna w latach 19191 – 1945, Wydawnictwo „Rodło”, Zielona Góra 1994, s. 121 – 143) był wieloletnim procesem starań polskich towarzystw i polskich posłów w pruskim sejmie, zwłaszcza posła Jana Baczewskiego, który stworzenie szkół polskich na Pograniczu obrał sobie za cel życiowy, i Stanisława Sierakowskiego. Upór i konsekwencja Polaków w staraniach o utworzenie polskich szkół doprowadziły do ich otwarcia w 1929 r.
Pierwszą polska szkołę na Ziemiach Zachodnich otwarto w dniu 1. maja 1929 r. w Starym Kramsku, następne 10. czerwca 1929 r. w Dąbrówce, 11. czerwca 1929 r. w Nowym Kramsku i Podmoklach Małych oraz 14. września 1930 r. w Babimoście. Inauguracje otwarcia szkół polskich w poszczególnych miejscowościach były, jak podkreślali Niemcy, świętem radości lub triumfem polskości.
Publiczna Szkoła Powszechna utworzona w Nowym Kramsku 11. czerwca 1929 r. mieściła się w trzech klasach – izbach domów prywatnych, użyczonych przez rodziny: Obstów, Adamów, Krawców (w: Joachim Benyskiewicz, Babimojszczyzna w latach 19191 – 1945, Wydawnictwo „Rodło”, Zielona Góra 1994, s. 13.).
Pierwszym dyrektorem szkoły był
- Włodzimierz Szews (11.06.1929 – 13.01.1930)
a kolejnymi:
- Władysław Sroka (24.01.1930 – 01.01.1938)
- Roman Jaskólski ( 01.01.1938 – 11.08.1939, którego dwa miesiące zastępowała, podczas jego choroby, Maria Zientara Malewska (19.04.1939 – 30.06.1939)
W roku 1939 po wybuchu II wojny światowej władze niemieckie zamknęły polską szkołę aresztując nauczycielkę Marię Zientarę Malewską. Kronikę, wszystkie akta szkolne, wiele polskich książek z biblioteki szkoły polskiej, epidiaskop i inne pomoce naukowe przechowywała Apolonia Krawiec. Przedmioty te ukryła w sianie w stodole. Był to bohaterski wyczyn, za który groziła kara śmierci. Wśród innych mieszkańców wsi, przechowujących książki były: Marianna Białecka i Jadwiga Benyskiewicz. Ogółem wieś przechowała ponad dwieście tomów książek.
Po zakończeniu II wojny światowej i powrocie Nowego Kramska do Macierzy, 8. maja 1945 r. otwarto szkołę, której kierownictwo objął Wiesław Sauter, znany na Ziemi Lubuskiej działacz społeczny i badacz przeszłości regionu. Funkcję tę pełnił z roczną przerwą do 1955 r.
W roku szkolnym 1945/46 kierownikiem szkoły był Leon Obst. A od 01.07.1946 r. powrócił na to stanowisko Wiesław Sauter.
Kolejnymi dyrektorami szkoły byli:
- Witold Kruchlik (1955 – 1961)
- Ryszard Gabriel (1962 – 1965) – jako pierwszy z dyrektorów podjął starania dotyczące rozbudowy szkoły (1964 r.), a następnie powołał Komitet Budowy Szkoły (1965 r.) jako czyn dla uczczenia XX lecia Polski Ludowej
- Władysław Stoll (1965 – 1973) – budowniczy nowego budynku szkoły - kramskiej tysiąclatki
- Antoni Jakubowski (1973 – 1986)
- Elżbieta Krawiec (po. marzec 1986 – sierpień 1986)
- Marek Kuc (1986 – 1990)
- Stefania Wachowska (1990 – 1998)
- Maria Waligóra (1998 - 2017)
Obecnym dyrektorem szkoły od 01.09.2017 r. jest jej absolwentka, Patrycja Pempera - Cichy.
3. września 1967 r. oddano do użytku nowy gmach szkoły, wybudowany jako pomnik 1000- lecia Państwa Polskiego, w myśl hasła: „Tysiąc szkół na tysiąc lat”. W znacznym stopniu dokonano tego w czynie społecznym przez mieszkańców wsi, którym przewodził Komitet Budowy Szkoły, na czele którego stanął Przewodniczący Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej – Tomasz Sarbak oraz ówczesny kierownik szkoły, Władysław Stoll.
Szkoła nowokramska poddana była wielu administracyjnym zmianom. Od 01.09.1973 r. utworzono Zbiorcze Szkoły Gminne, tak więc SP w Nowym Kramsku podlegała dyrektorowi GSZ w Babimoście. Natomiast do SP w Nowym Kramsku zaczęli uczęszczać uczniowie kl. IV – VI ze Starego Kramska. W Starym Kramsku pozostała szkoła w ograniczonym wymiarze dla uczniów kl. I – III.
02.09.1979 r. nastąpiła likwidacja Punktu Filialnego w Starym Kramsku i od tej pory wszyscy uczniowie z Wojnowa i Starego Kramska dojeżdżali do Nowego Kramska.
Kolejną zmianą administracyjną w szkole (1993 r.) był powrót dzieci z Wojnowa do szkolnego obwodu macierzystego, którym jest Gmina Kargowa.
W roku 2002 na podstawie Uchwały Nr XXXII/ 165/ 02 Rady Miejskiej w Babimoście z dnia 10.10.2002 r. powstał Zespół Edukacyjny im. Bojowników o Polskość Ziemi Kramskiej w Nowym Kramsku, obejmujący:
- Szkołę Poddstawową im. Bojowników o Polskość Ziemi Kramskiej w Nowym Kramsku
- Przedszkole Publiczne w Nowym Kramsku z Oddziałem Przedszkolnym w Starym Kramsku.
Szkoła przez wszystkie lata była ośrodkiem kulturalnym wsi. Z jej inicjatywy po dziś dzień odbywa się wiele imprez, które integrują środowisko lokalne. Pamiętamy o historii naszych ziem, kultywujemy tradycje kramskie.
Na podstawieW opracowaniu wykorzystano fragmenty referatu byłej dyrektorki, Pani Marii Waligóry z roku 2004.
Sztandar szkoły z rąk dyrektor mgr Marii Waligóry przejmują: Weronika Szymańska, Patryk Reimann, Katarzyna Wencel, 2004 r.