Doradztwo zawodowe

Doradztwo zawodowe

        • "Wybierz zawód, który lubisz, a nigdy nie będziesz musiał pracować”

           (Konfucjusz)

           

          Doradztwo zawodowe w szkole podstawowej to wszystkie działania w ramach działalności szkoły wspierające uczniów i ich rodziców w podejmowaniu decyzji dotyczącej wyboru typu szkoły ponadpodstawowej, kierunku dalszej edukacji i zawodu.

           

          W naszej szkole działa Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ), który obejmuje działania podejmowane przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia.

                           

          Szkolnym doradcą zawodowym jest p. Elżbieta Wołek.

           

          Uczniowie klas VII i VIII w ramach realizacji doradztwa zawodowego w szkole podstawowej biorą udział w cyklu dziesięciu zajęć lekcyjnych ze szkolnym doradcą zawodowym.

           

           

           

          Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego

           

          Opracowanie:

          mgr Elżbieta Maria Wołek

          mgr Patrycja Pempera – Cichy

           

          Rozdział 1  Założenia programowe

          Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego ma na celu koordynację działań podejmowanych w szkole w celu przygotowania uczniów do wyboru kierunku kształcenia i zawodu.

          Podejmowane działania mają pomóc uczniom w rozpoznawaniu zainteresowań i zdolności, zdobywaniu informacji o zawodach i pogłębianiu wiedzy na temat otaczającej ich rzeczywistości społecznej. W przyszłości ma to ułatwić młodemu człowiekowi podejmowanie bardzo ważnych wyborów edukacyjnych i zawodowych, tak aby te wybory były dokonywane świadomie, zgodnie z predyspozycjami i zainteresowaniami.

          Planowanie własnej drogi edukacyjno – zawodowej jest procesem długotrwałym. Już na poziomie przedszkola, a następnie szkoły podstawowej należy wdrażać uczniom poczucie odpowiedzialności za własną przyszłość, uczyć myślenia perspektywicznego i umiejętności planowania, a w klasach VII – VIII należy organizować zajęcia związane z wyborem kształcenia i kariery zawodowej.

          Decyzja dotycząca wyboru przyszłej szkoły ponadpodstawowej i zawodu, żeby była trafną, wymaga pomocy ze strony wielu osób i instytucji, między innymi szkoły i rodziców.

          Planowane zadania i treści przekazywane uczniom mają za zadanie rozbudzać ciekawość poznawczą dzieci oraz motywację do nauki, kształtować umiejętności i postawy do naturalnej w tym wieku aktywności dzieci, umożliwiać poznawanie interesujących dzieci zawodów, kształtować gotowość do wyborów edukacyjnych np. drugiego języka, rodzaju zajęć technicznych, wyboru kółek zainteresowań, wyboru lektur i czasopism.

          System określa zadania osób uczestniczących w jego realizacji, czas i miejsce realizacji, oczekiwane efekty i metody pracy.

          Na każdy rok szkolny w szkole doradca zawodowy opracowuje program realizacji doradztwa zawodowego, uwzględniający wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego, który dyrektor szkoły, w terminie do dnia 30 września każdego roku szkolnego, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, zatwierdza do realizacji.

          Głównym celem systemu jest pomoc w rozpoznawaniu indywidualnych możliwości, zainteresowań, uzdolnień i predyspozycji uczniów ważnych przy dokonywaniu w przyszłości wyborów edukacyjnych i zawodowych.

           

          Cele szczegółowe:

          1. w klasach I – III szkoły podstawowej:
          • poznanie siebie;
          • świat zawodów i rynek pracy;
          • rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie;
          • planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno – zawodowych.
          1. w klasach IV – VI:
          • poznawanie własnych zasobów;
          • świat zawodów i rynek pracy;
          • rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie;
          • planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno – zawodowych.
          1. w klasach VII – VIII szkoły podstawowej:
          • poznawanie własnych zasobów;
          • świat zawodów i rynek pracy;
          • rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie;
          • planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno – zawodowych.

           

          Główne zadania szkoły w zakresie doradztwa zawodowego:

           

          1. wspieranie uczniów w planowaniu ścieżki edukacyjno – zawodowej;
          2. wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych na rzecz młodzieży;
          3. rozpoznawanie zapotrzebowania uczniów na informacje dotyczące edukacji i kariery;
          4. gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie informacji edukacyjnych  i zawodowych;
          5. udzielanie indywidualnych porad uczniom i rodzicom;
          6. prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących wspierających uczniów  w świadomym wyborze szkoły;
          7. wspieranie działań szkoły mających na celu optymalny rozwój edukacyjny  i zawodowy uczniów;
          8. współpraca z instytucjami wspierającymi realizację wewnętrznego systemu doradztwa zawodowego;
          9. w zakresie współpracy z rodzicami:
          • podnoszenie umiejętności komunikowania się ze swoimi dziećmi,
          • doskonalenie umiejętności wychowawczych,
          • przedstawianie aktualnej oferty edukacyjnej szkół ponadpodstawowych,
          • indywidualne spotkania z rodzicami, którzy zgłaszają potrzebę doradztwa zawodowego.

          Rozdział 2 Sposoby realizacji działań doradczych

          1. Działania z zakresu doradztwa zawodowego realizowane są w formach:
          2. zajęcia grupowe w szkole podczas obowiązkowych zajęć edukacyjnych;
          3. zajęcia grupowe w klasach VII – VIII ze szkolnym doradcą w wymiarze 10 godzin w jednym roku szkolnym;
          4. pogadanki, warsztaty, projekcja filmów edukacyjnych, prezentacje realizowane na zajeciach z wychowawcą;
          5. spotkania z przedstawicielami wybranych zawodów;
          6. wycieczki zawodoznawcze do zakładów pracy i instytucji kształcących;
          7. konkursy;
          8. udzielanie informacji w zakresie wyboru kierunku dalszego kształcenia zawodu i planowania dalszej kariery zawodowej;
          9. udzielanie indywidualnych porad i konsultacji dla uczniów, rodziców  i nauczycieli,
          10. udział w „giełdach” i „drzwiach otwartych” szkół ponadpodstawowych;
          11. obserwacja zajęć praktycznych w szkołach zawodowych;
          12. praca z komputerem – śledzenie danych statystycznych, korzystanie z zasobów Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, ORE, Mapy Karier, publikacji EUROGAIDANCE, itp.;
          13. spotkania z absolwentami.

          Poradnictwo zawodowe w ramach pracy z uczniami obejmuje:

          1. pomoc w wyborze szkoły ponadpodstawowej;
          2. poznawanie siebie, zawodów;
          3. analizę rynku pracy i możliwości zatrudnienia;
          4. indywidualna pracę z uczniami mającymi problemy z wyborem szkoły;
          5. pomoc w planowaniu rozwoju zawodowego;
          6. konfrontowanie samooceny uczniów z wymaganiami szkół i zawodów;
          7. przygotowanie do samodzielności w trudnych sytuacjach życiowych.

          Zadania szkolnego doradcy zawodowego: 

          1. systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
          2. gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu i kierunku kształcenia;
          3. wskazywanie osobom zainteresowanym (młodzieży, rodzicom, nauczycielom) źródeł dodatkowej, rzetelnej informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym na temat: rynku pracy, trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia, możliwości wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów w różnych obszarach świata pracy, instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym, alternatywnych możliwości kształcenia dla młodzieży z problemami emocjonalnymi i niedostosowaniem społecznym, programów edukacyjnych unii europejskiej, porównywalności dyplomów i certyfikatów zawodowych;
          4. udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i ich rodzicom;
          5. prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej;
          6. kierowanie, w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych  w poradniach psychologiczno – pedagogicznych i urzędach pracy, lekarzy itp.;
          7.  koordynowanie działalności informacyjno – doradczej szkoły;
          8.  wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo – informacyjnych, udostępnianie im informacji i materiałów do pracy z uczniami, itp.;
          9. współpraca z radą pedagogiczną w zakresie: tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu  doradztwa, zgodnie ze statutem szkoły oraz realizacji zadań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły;
          10. systematyczne podnoszenie własnych kwalifikacji;
          11. wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji oraz udostępnianie ich osobom zainteresowanym;
          12. współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa: kuratoria oświaty, centra informacji i planowania kariery zawodowej, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, powiatowe urzędy pracy, wojewódzkie komendy ohp, zakłady doskonalenia zawodowego, izby rzemieślnicze i małej przedsiębiorczości, organizacje zrzeszające pracodawców, itp.;
          13. stworzenie szkolnego punktu informacji zawodowej w szkole – gromadzenie i aktualizowanie informacji dotyczących wyborów zawodowo – edukacyjnych (broszury dla uczniów, rodziców, nauczycieli, scenariusze zajęć, poradniki, foldery informacyjne, prezentacje multimedialne, filmy, pomoce dydaktyczne);
          14. stworzenie zakładki na stronie internetowej szkoły z treściami z zakresu doradztwa zawodowego (zamieszczanie broszur dla uczniów i rodziców, bieżących informacji
            o rynku pracy, materiałów poradnikowych dla uczniów i rodziców, linków do stron związanych z doradztwem zawodowym).

           

          Rozdział 3  Osoby odpowiedzialne i zakres ich odpowiedzialności

          1.  
          2. Działania z zakresu doradztwa zawodowo – edukacyjnego realizowane są przez:
          3. wychowawców;
          4. nauczycieli przedmiotów obowiązkowych;
          5. pedagoga szkolnego;
          6. psychologa szkolnego;
          7. bibliotekarza;
          8. doradcę zawodowego;
          9. pracowników instytucji wspierających doradczą działalność szkoły (np. poradni psychologiczno – pedagogicznej, powiatowego urzędu pracy, mobilnego centrum informacji zawodowej);
          10. rodziców lub osoby zaproszone prezentujące praktyczne aspekty dokonywania wyborów zawodowo – edukacyjnych.

          Odbiorcami działań z zakresu doradztwa zawodowo-edukacyjnego są uczniowie oraz ich rodzice.

          Zakres odpowiedzialności nauczycieli i wychowawców:

          1. rady pedagogicznej, pracowników instytucji wspierających działania doradcze:
          1. utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego zgodnie z systemem doradztwa zawodowego i planu pracy na każdy rok szkolny;
          2. realizacja działań z zakresu przygotowania ucznia do wyboru drogi edukacyjno-zawodowej;
          1. w klasach I – VI: 
          1. prowadzenie z uczniami zajęć psychoedukacyjnych, rozmów indywidualnych celem rozpoznania przez uczniów znaczenia zmiany w życiu, sposobów radzenia sobie ze stresem, roli motywacji oraz umiejętności współpracy;
          2. zaprezentowanie rodzicom założeń pracy informacyjno – doradczej na rzecz uczniów;
          1. w klasach VI – VIII:
          1. zapoznanie uczniów z różnymi rodzajami ludzkiej działalności zawodowej;
          2. prowadzenie z uczniami zajęć psychoedukacyjnych dotyczących samopoznania, samoakceptacji, rozpoznawania swoich mocnych i słabych stron;
          3. prowadzenie indywidualnej pracy z uczniami, którzy mogą mieć problemy z wyborem szkoły i zawodu;
          4. podejmowanie wstępnych decyzji przez uczniów;
          5. prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych dotyczących podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych;
          6. prowadzenie pracy dotyczącej przekazu informacji zawodowej:
          •   pogłębianie informacji o zawodach;
          •   zapoznanie ze strukturą szkolnictwa ponadpodstawowego;
          •   zapoznanie z ofertą edukacyjną szkolnictwa ponadpodstawowego;
          1. konfrontacja samooceny z wymaganiami szkół i zawodów;
          2. podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych;
          3. indywidualna praca z uczniami, którzy mają problemy decyzyjne, intelektualne, zdrowotne, emocjonalne, rodzinne;
          4. współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną.

          Rozdział 4  Rezultaty

            1. Realizacja programu doradztwa zawodowego jest monitorowana poprzez odnotowywanie przez nauczycieli, w opracowanym na dany rok programie, przebiegu realizacji doradztwa zawodowego.
            2. Przewidywane rezultaty:
          1. nauczyciele:
          1. potrafią wprowadzić treści doradztwa zawodowego do swoich planów pracy;
          2. rozumieją potrzebę realizacji zadań z doradztwa zawodowego w ramach realizowania własnych planów pracy;
          3. potrafią współpracować w środowisku lokalnym na rzecz rozwoju zawodowego uczniów;
          4. poznają metody, techniki i formy prowadzenia zajęć z doradztwa zawodowego;
          5. znają zakres treści z doradztwa zawodowego realizowanych w gimnazjum;
          6. potrafią realizować treści zawodoznawcze na swoich lekcjach, na zebraniach z rodzicami oraz podczas spotkań indywidualnych z rodzicami.
          1. uczniowie:
          1. znają czynniki niezbędne do podjęcia prawidłowej decyzji wyboru zawodu;
          2. potrafią dokonać samooceny w aspekcie czynników decydujących o trafności wyboru zawodu i dalszej drogi edukacyjnej;
          3. potrafią wskazać swoje predyspozycje, słabe i mocne strony;
          4. znają świat pracy, potrafią dokonać podziału zawodów na grupy  i przyporządkować siebie do odpowiedniej grupy, a także wiedzą, gdzie szukać informacji na ten temat;
          5. potrafią samodzielnie planować ścieżkę własnej kariery zawodowej i podjąć prawidłowe decyzje edukacyjne i zawodowe;
          1. rodzice:
          1. znają czynniki niezbędne do podjęcia prawidłowej decyzji wyboru zawodu przez swoje dziecko;
          2. rozumieją potrzebę uwzględnienia czynników: zainteresowań, uzdolnień, cech charakteru, temperamentu, stanu zdrowia, możliwości psychofizycznych, rynku pracy przy planowaniu kariery edukacyjnej i zawodowej swojego dziecka;
          3. wiedzą, gdzie szukać informacji i wsparcia w procesie wyboru drogi zawodowej dziecka;
          4. znają świat pracy i ofertę szkolnictwa ponadpodstawowego;
          5. potrafią wskazać predyspozycje, mocne i słabe strony dziecka;
          6. potrafią pomóc swoim dzieciom w podejmowaniu decyzji.

           

           

          Treści programowe

          w klasach I – III szkoły podstawowej:

           

          1. Cele szczegółowe
            1. Poznanie własnych zasobów

          Uczeń:

            1. opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać;
            2. prezentuje swoje zainteresowania na forum;
            3. podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi;
            4. podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach;
            5. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.
            1. Świat zawodów i rynek pracy

          Uczeń:

          1. odgrywa różne role zawodowe w zabawie;
          2. podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach;
          3. opisuje, czym jest praca i omawia jej znaczenie w życiu człowieka (na wybranych przykładach);
          4. omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje;
          5. opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu;
          6. posługuje się przyborami, narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny.
            1. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

          Uczeń:

          1. uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności;
          2. wskazuje treści, których lubi się uczyć;
          3. wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich.
            1. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno – zawodowych

          Uczeń:

          1. opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić;
          2. planuje swoje działania (lub działania grupy), wskazując na podstawowe czynności/zadania niezbędne do realizacji celu;
          3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio
            z jego osobą.

           

          1. Warunki i sposoby realizacji:
            1. podczas zajęć edukacji wczesnoszkolnej (w ramach realizacji podstawy programowej);
            2. podczas zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;
            3. podczas wspomagania uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami prowadzonych przez doradcę zawodowego, nauczycieli
              i wychowawców m.in. na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych;
            4. podczas innych działań związanych z doradztwem zawodowym realizowanych w szkole (np. Dzień Talentów, spotkania z pasjonatami i przedstawicielami różnych zawodów, wycieczki zawodoznawcze do przedsiębiorstw, instytucji publicznych).
          2.  Weryfikacja efektów zajęć:

           

            1. Pytania ewaluacyjne do uczestników zajęć (odnoszące się zarówno do oceny przydatności samych sytuacji dydaktycznych, ale również umożliwiające ocenę przyswojenia poruszanych treści oraz ich przydatności);
            2. Autorefleksję i samoocenę uczestników (swobodne wypowiedzi na zakończenie zajęć);
            3. Skale obserwacyjne dla prowadzących zajęcia uwzględniające wybrane czynniki, np.: motywację do pracy, zaangażowanie w pracę zespołową, kreatywność.
            4. Zbieranie opinii i informacji zwrotnych od rodziców.
          1.  Ewaluacja:

          Ewaluacja prowadzona w sposób ciągły poprzez:

            1. okresowe spotkania osób realizujących działania związane z doradztwem zawodowym
              w szkole, w tym orientacji zawodowej, poświęcone m.in. omawianiu skuteczność podejmowanych działań;
            2. okresową ocenę stopnia realizacji celów szczegółowych zawartych w programie orientacji zawodowej przez wychowawcę.

           

          Treści programowe

          w klasach IV – VI szkoły podstawowej:

           

          1. Cele szczegółowe
            1. Poznanie własnych zasobów

          Uczeń:

            1. określa własne zainteresowania, zdolności i uzdolnienia oraz kompetencje;
            2. wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia;
            3. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość;
            4. prezentuje swoje zainteresowania/uzdolnienia na forum z zamiarem zaciekawienia odbiorców.
            1. Świat zawodów i rynek pracy

          Uczeń:

          1. wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady dla poszczególnych grup, opisuje różne drogi dojścia do nich oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach;
          2. opisuje, czym jest praca i jej znaczenie w życiu człowieka;
          3. podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe;
          4. posługuje się przyborami, narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny;
          5. wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą.
            1. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

          Uczeń:

          1. wskazuje na różne sposoby zdobywania wiedzy (korzystając ze znanych
            mu przykładów) oraz omawia swój indywidualny sposób nauki;
          2. wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć;
          3. samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.
            1. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno- zawodowych

          Uczeń:

          1. opowiada o swoich planach edukacyjnych i zawodowych;
          2. planuje swoje działania (lub działania grupy), wskazując szczegółowe czynności
            i zadania niezbędne do realizacji celu;
          3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio, jak
            i pośrednio (otoczenie) z jego osobą.

           

          1. Warunki i sposoby realizacji:
            1. Podczas zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;
            2. Wspomagania uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy
              z uczniami prowadzonych przez doradcę zawodowego, nauczycieli i wychowawców m.in.
              na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych;
            3. Podczas innych działań doradczych realizowanych w szkole (np. projekty edukacyjne) lub poza nią (np. spotkania z przedstawicielami zawodów, udział w wycieczkach zawodoznawczych
              w zakładach pracy). Dzięki tym wizytom uczniowie mają możliwość bezpośredniego kontaktu
              z przedstawicielami zawodów/specjalności, przez co stają się otwarci i zorientowani
              na rynek pracy i pracodawców oraz mogą odnieść wymagania danego zawodu do swoich potrzeb i możliwości.
          2. Weryfikacja efektów zajęć:
            1. Pytania ewaluacyjne do uczniów (umożliwiające uczniom np. samoocenę własnej aktywności na zajęciach, samoocenę stopnia zrozumienia/przyswojenia poruszanych treści, ocenę efektywności poszczególnych zadań lub sytuacji dydaktycznych, ocenę poczucia satysfakcji
              z pracy zespołowej);
            2. Autorefleksje uczniów (swobodne wypowiedzi zarówno na rozpoczęcie, jak
              i zakończenie zajęć);
            3. Obserwacje osiągnięć ucznia (np. z wykorzystaniem przez prowadzącego skal obserwacyjnych uwzględniających wybrane czynniki, np.: motywację uczniów do pracy na zajęciach lub poszczególnych zadań, zaangażowanie w pracę zespołową, kreatywność),
            4. Analizę wytworów pracy uczniów,
            5. Portfolio zawierające efekty pracy uczniów, np. „Teczka moich osiągnięć”,
            6. Ankiety ewaluacyjne dla uczniów, rodziców.
          3. Ewaluacja
            1. Okresowe spotkania osób realizujących działania związane z doradztwem zawodowym
              w szkole, w tym orientacji zawodowej, poświęcone m.in. omawianiu skuteczność podejmowanych działań;
            2. Okresową ocenę stopnia realizacji celów szczegółowych zawartych w programie orientacji zawodowej przez wychowawcę.

           

          Treści programowe

          w klasach VII – VIII szkoły podstawowej:

           

                      1. Cele szczegółowe
            1. Poznanie własnych zasobów

          Uczeń:

          1. rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe oraz stan zdrowia);
          2. dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu kariery edukacyjno-zawodowej informacji
            o sobie wynikających z autodiagnozy, ocen innych osób i innych źródeł;
          3. rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno-zawodowych;
          4. charakteryzuje wartości z uwzględnieniem wartości pracy i etyki zawodowej;
          5. określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji.
            1. Świat zawodów i rynek pracy

          Uczeń:

          1. wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając składowe ich opisów, w tym dróg ich zdobywania;
          2. wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy;
          3. porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców;
          4. dokonuje autoprezentacji;
          5. uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;
          6. analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy.
            1. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

          Uczeń:

          1. analizuje oferty szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego pod kątem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji;
          2. analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznanych własnych zasobów;
          3. charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaszkolnej
            w Polsce;
          4. określa znaczenie uczenia się przez całe życie.
            1. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno- zawodowych

          Uczeń:

          1. planuje ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów;
          2. podejmuje decyzje o dalszej drodze edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym,
          3. określa marzenia, cele i plany edukacyjno-zawodowe na bazie własnych zasobów;
          4. identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie kariery i wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy.
          5. Warunki i sposoby realizacji
            1. podczas wynikających z ramowych planów nauczania grupowych zajęć z zakresu doradztwa zawodowego, które są prowadzone przez doradcę zawodowego;
            2. podczas zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;
            3. podczas wspomagania uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami;
            4. podczas innych działań związanych z doradztwem zawodowym realizowanych w szkole (np. minitargi edukacyjne, projekty edukacyjne, konkursy zawodoznawcze) lub poza nią (np. udział w targach edukacyjnych, festiwal zawodów, udział w wizytach zawodoznawczych w zakładach pracy). Dzięki tym wizytom uczniowie mają możliwość bezpośredniego kontaktu
              z przedstawicielami zawodów/specjalności, a dzięki temu stają się otwarci i zorientowani na rynek pracy oraz pracodawców oraz mogą odnieść wymagania danego zawodu do swoich potrzeb i możliwości.
          6.  Weryfikacja efektów zajęć
            1. Pytania ewaluacyjne zadawane uczestnikom po zakończeniu zajęć;
            2. Portfolio zawierającego wymierne efekty pracy uczestników zajęć gromadzone sukcesywnie przez cały okres realizacji programu doradztwa zawodowego;
            3. Indywidualnego planu działania ukazującego projektowane ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej uczniów.
          7. Ewaluacja
            1. Analiza dokumentacji (dzienniki – tematy zajęć);
            2. Analiza wytworów uczniów;
            3. Metaplan,
            4. Obserwacja poziomu zaangażowania i motywacji, zachowań uczniów,
            5. Rozmowa doradcza z uczniem.